Przemyslenia dotyczące wieloznaczności

Powstało kilka pytań dotyczących wieloznacznych struktur w Na'vi które wydają mi się stanowią świetny temat na pierwszy post w sekcji Dyskusju o Języku —Tìpängkxo leLì’fya— dla średnio zaawansowanych i zaawansowanych uczniów.

Notatka: Tego typu posty mogą czase skakać z tematu na temat, i nie będę wahał się by pisać o ogólnych problemach języka oprócz o konkretnych elementach. Jeśli należysz do "gramatyczne ciekawych", mam nadzieję, że spodoba ci się dyskusja. Lecz jeśli nie, w porządku. Możesz pobieżnie przejrzeć post lub zupełnie go pominąć. Niektórzy robią duże postępy dzięki dokładnym dyskusją dotyczaąym gramatyki, inni nie. Pamiętaj: Nie musisz świadomie rozumieć gramatyki by dobrze znać język! Będziemy tym mówić więcej w przyszłych postach.

Za chwilę przejdziemy do przykładów w Na'vi, ale najpierw pewne ogólne obserwacje dotyczące wieloznaczności.


Wstępne przemyślenia

Lingwiści mówią że wypowiedź jest wieloznaczna jeśli posiada dwa lub więcej różnych interpretacji. Można śmiało powiedzieć że każdy naturalny język posiada niejednoznaczne elementy i struktury, które mogą w niektórych przypadkach wpływać na bezproblemowe porozumiewanie się.

W angielskim, na przykład dwa z najbardziej niejednoznacznych słów to "right"(prawo/prawda) i "hot"(gorący/pikantny).
Oto krótki fragment rozmowy w samochodzie prezentujący problem:

A:A więc na następnym skrzyżowaniu powinienem skręcić w prawo?
B:Right!
(można interpretować zarówno jako:
B:Prawda!
oraz jako:
B:W prawo!
)
A jeśli ktoś napisze “This soup is too hot for me to eat,”(ta zupa jest zbyt(gorąca/pikantna bym mógł ją zjeść) nie wiadomo czy ma na myśli, że zupa jest pikantna czy też gorąca.

Lecz nie tylko słowa mogą powodować niejednoznaczność często jest to wynikiem jak słowa oddziałują na siebie. (W terminologi technicznej, wyróżniamy wieloznaczność leksykalną i strukturalną (nie wiem czy dokładnie tak to się nazywa lingwistyce, jedynie przetumaczyłem angielskie nazwy -dop. tłumacz) ). Jeśli twój przyjaciel powie "Nie cierpię surowej ryby i cebuli" to czy to oznacza, że smażona cebula jest w porządku, czy też może każda cebula, surowa, czy nie wypada z menu? A oto przykład którego użyłem w moich zajęciach na temat Zaawansowanego Pisania dla Biznesu:
“Give me the report you wrote on Thursday at 5:00.”("Zdaj mi raport który napisałeś we wtorek o 5:00") Można uzyskać tutaj trzy zupełnie odmienne znaczenia. (swoją drogą powodem dla którego wieloznaczność pojawia się na kursie pisania jest to, że dobry pisarz musi przewidzieć jak coś co napisał i dla niego jest zupełnie jasne może być zinterpretowane zupełnie inaczej przez czytelnika i by poprawił to tak, by ograniczyć możliwość nieporozumienia.)

Podobny problem występuje w innych językach. Na przykład gdy studiowałem Mandaryński szybko nauczyłem się, że nán znaczy ‘mężczyzna.’ Potem dowiedziałem się że znaczy również "południe". Potem okazało się że znaczy też "trudny". (Zapis tych trzech form jest inny, lecz wypowiada się je identycznie) Jeszcze wcześniej na lekcjach podstawowego niemieckiego natknąłem sie na wyrażenie: die Frau die das Kind liebt, które może znaczyć zarówno “kobieta kochająca dziecko” jak i “kobietę kochaną przez dziecko".

Z cała tą potencjalną wieloznacznością, czemu nie ma więcej nieporozumień, niż faktycznie obserwujemy? Z dwóch powodów: Po pierwsze, wypowiedź która teoretycznie jest wieloznaczna może nie być taka w kontekście- kontekst ujednoznaczni ją dla nas.
Na przykład jeśli ktoś powiedział “That’s a huge bill,”(To wielki rachunek/To wielki dziób)inaczej byśmy to zinterpretowali w czasie dyskutowania o budżecie a inaczej podczas podglądania ptaków na wycieczce. (Takie rzeczy są oczywiście elementem żartów. Pewnie większość z was zna historyjkę o kaczce w aptece. (Zamieszczam ją w wersji oryginalnej (angielskiej) na końcu posta -dop. tłumacz)Po drugie mówca często jest w staie znaleźć sposób by powiedzieć coś w sposób jednoznaczny gdy kontekst nie wystarcza: jeśli zamówisz kanapkę z wędzonym indykiem i goudą (nigdy nie jadłem, ale brzmi smakowicie) i nie będzie jasne czy chciałbyś by ser gouda również był wędzony, możesz zawsze poprosić o kanapkę z goudą i wędzonym indykiem, lub, kanapkę z wędzoną goudą i wędzonym indykiem, i żadne z nich nie jest już wieloznaczne w taki sposób w jaki była pierwsza wersja.

Dwie wieloznaczne struktury w Na'vi

Gdy mamy już to za sobą, pora zająć się dwiema strukturami w Na'vi które mogą być potencjalnie kłopotliwie wieloznaczne.

1. Pre-Nominal Lenition-Triggering Adpositions and Short Plurals
Przedimki powodującę lenicję i skrócona forma liczby mnogiej.

Nie martw się to brzmi bardziej skomplikowanie niż jest w rzeczywistości.

Jak wiecie prefiks liczby mnogiej, ay- powoduje lenicje, proces fonologiczny który zmienia px na p, p na f, t na s i tak dalej, w rzeczownikach zaczynających się na spółgłoskę która podlega temu procesowi (by uniknąć dziwacznego opisywania, będę używał słowa "lenicjowalne"(może lepiej leniowalne? Nie mam pojęcia... ale wiem natomiast że takie słowo w polskim nie występuję na pewno :) dot. tłumacz) na takie spółgłoski, mimo iż nie jestem pewien czy takie słowo istnieje. Zasada więc staje się: Prefiks liczby mnogiej powoduje lenicję w rzeczownikach które zaczynają się na lenicjowalne spółgłoski
Przykład: rzeka = kilvan, rzeki = ayhilvan

Wiecie też o skróconej formie takich rzeczowników. Alternatywnie, rzeki po prostu hilvan.

Co więcej, wiecie też że niektóre z przyimków - takie jak fpi, ìlä, mì, ro, sre, and wä—również powodują lenicję, jeśli są poprzedzające, na przykład występują przed rzeczownikiem.

Na przykład: w rzece = mì hilvan

Pewnie już wiecie do czego to zmierza. Jak powiedzieć "w rzekach"?

Jesli użyjesz pełnej wersji mnogiej, nie ma problemu mì ayhilvan (Notatka: Mimo iż zapis pozostaje bez zmian kombinacja mì + ay wymawiana jest may. Tak więc mì ayhilvan czyta się jakby było mayhilvan. Inne przykłady: nìayoeng ‘jak my, w ten sposób co my’ wymawia się nayweng; aynantang sì ayriti ‘viperwolves i stingbats’ wymawia się aynantang sayriti.)

lecz jeśli użyjesz skróconej formy liczby mnogiej wracasz do mì hilvan, co teraz widać jest niejednoznaczne, gdyż może znaczyć zarówno w rzece "jak i w rzekach".

Czy to problem? Nie zawsze. Jak widzieliśmy wyżej kontekst często ujednoznaczni nam znaczenie. Jeśli ktoś powie że widział Neytiri pływającą w mì hilvan, zazwyczaj oznaczać to będzie że pływała w jednej rzecze w danej chwili. W ten sam sposób jeśli ktoś powie Lu fayoang alor mì hilvan Eywa’evengä, hilvan jest najprawdopodobniej liczbą mnogą jako że Pandora ma zapewne więcej niż jedną rzekę. (To tylko założenie, mam jednak nadzieję, że zgodne z prawdą. Wygląda na to, że wszyscy dowiemy się czegoś więcej o zbiornikach wodnych pandory w drugiej części Avatara!) Lecz jeśli powiedziano ci że Neytiri lubi pływać mì hilvan a lok Kelutral, i nie wiesz czy jest więcej niż jedna rzeka w pobliżu DrzewaDomu mógłbyś nie zinterpretować wiadomości poprawnie.

W takich przypadkach, mówca trzyma się konwencji:

ZASADA DLA LICZBY MNOGIEJ PO PRZYIMKU+ (LENICJUJĄCYM): Jeśli jest możliwość nieporozumień i chodzi o liczbę mnogą, powinna zostać użyta pełna liczba mnoga. Zlenitowana forma bez ay- jest standardowo interpretowana jako forma pojedyńcza.

2. Comparison of adjectives with to

Ten jest troszkę trudniejsze.

Jak wiecie porównywanie przymiotników w Na'vi jest proste: Nie ma stopniowania przymiotników jak w Angielksim (i Polskim dop. tłumacz) (stary vs. starszy vs. najstarszy). Używasz po prostu przymiotnika w podstawowej formie wraz ze słówkiem to, które odpowiada Polskiemu "niż":

(1) Po to oe lu koak. ‘Ona jest starsza niż ja.’

Jakim rodzajem słowa jest "to"? Na pierwszy rzut oka wygląda to jak przyimek, tak jak "then" wygląda dla wielu w angielskim jako przedimek. Jednak "then jest sklasyfikowane jako spójnik. (Gdyby to był przyimek “She is older than me” nie dziwiło by, podczas gdy uważane jest za poniżej standardów lub w najlepszym przypadku do użytku nieformalnego.) W moim własnym słowniku sklasyfikowałem je jako PIV czyli . pivot(ang. punkt obrotu, centrum)(W konstrukcjach “A jest ADJ-er(stopień wyższy przymiotnika) niż B” B jest “podstawą porównania” i ‘than’ jest “pivot”(centrum). (Poprawcie tłumaczenie tego fragmentu jeśli możecie, ponieważ miałem z nim trochę problemów i nie jestem z niego do końca zadowolony... dop. tłumacz)

W każdym razie, pytanie jakie powinniśmy sobie zadać to czy zachowuje się jak przyimek, i odpowiedź brzmi tak: możesz je umieścić zarówno przed jak i za rzeczownikiem którego dotyczy. Innymi słowy "niż ja" będzie albo "to oe" albo "oeto" tak jak "ze mną" może być "hu oe" jak i oehu"

Lecz to oznacza że zdanie takie jak (2) jest poprawnie sformułowane:

(2) Poto oe lu koak. ‘Jestem starszy od niej.’

Gdy chodzi o język pisany, istnieje różnica między (1) i (2) nawet jeśli jest niewielka, co znaczy ze zdanie jest jednoznaczne. Lecz co z językiem mówionym? (Weźcie pod uwagę, że zapis został stworzony przez Sawtute; na długo przed tym był to język tylko mówiony. Jeśli (1) i (2) brzmiało by dokładnie tak samo to mieli byśmy problem gdyż mają dokładnie przeciwne znaczenia.

Są dwa możliwe wyjściaz tej sytuacji. Jedno z nich to upewnić się że jeśli będziesz używać struktur takich jak (1) i (2), zawrzesz zamierzone "nawiasowanie"( po [to oe] vs. [po to] oe) w swojej wypowiedzi poprzez rytm i intonację. Tak naprawdę to naturalna rzecz. W wolnej, dokładnej mowie to dość proste. Tutaj są moje dwie próby rozróżnienia obu wersji w dośc szybkiej mowie. Sprawdź czy twoim zdaniem różnica jest wyraźna:

• Po to oe lu koak. 2010-06-30 Po to oe 1


• Poto oe lu koak. 2010-06-30 Po to oe 2

Innym sposobem jest po prostu unikanie kolejności słów takiej jak (1) i (2) w sytuacji, gdzie jest możliwość nieporozumień. Poniższe zdania nie mają potencjalnych wieloznaczności takich jak (1) i (2):

(3) Poto lu oe koak.

(4) Po lu to oe koak.

(5) Oe lu poto koak.

(6) Oe lu to po koak.

And many more . . .

Podziękowania dla kwami/roger-a za przekazanie tego pytania z Wikibooks i dla Prrton-a za prywatną rozmowę.

Właśnie odkryłem że liczba postów na forum learnnavi.org has przekroczyła ćwierć miliona. Tewti! Wou!!

-Paul Frommer

To był długi post, zresztą jak wszystkie inne do tego zawierał sporo pojęć gramatycznych i słowotwórstwa których momentami nie jestem pewien (spokojnie, jak coś jest nie tak to tylko nazwy więc wszelkie zasady przedstawione w poście są poprawne i można się ich bezpiecznie uczyć) Po raz kolejny zgubiłem w czasie tłumaczenia formatowanie. Jak będę miał czas to to poprawię, ale jak na razie dość czasu zajmuje mi samo tłumaczenie. Następny post będę tłumaczył trochę inaczej więc powinienem zachować oryginalne formatowanie. I na koniec jedna wielka prośba. Jeśli przeczytaliście - skomentujcie, bo w chwili obecnej nie wiem czy ktoś to w ogóle czyta, a naprawdę sporo czasu i energii mnie to kosztuje. Miło było by wiedzieć że ktoś z tego korzysta.

I obiecany kawał o kaczce w aptece, po angielsku, ponieważ tłumaczenie żartów nie zawsze jest możliwe i w tym przypadku nie jest.

A duck walks into a pharmacy and is standing in front of the condom display.
The pharmacist notices the duck standing there, looking indecisive at the vast selection.
The pharmacist walks up to the duck and asks
"Is there something that I can help you with ?"
"I would like to buy some condoms, but I don't know which ones to choose" replies the duck.
The pharmacist explains things to the duck, but the duck still looks a bit baffled.
"What do the other ducks end up buying" askks the duck
The pharmacist points to a box and says
"These blue, ribbed ones are very popular"
"Okay, I'll take a box of those ones" says the duck.
Both make their way to the cash register and the pharmacist asks the duck...
"Do you want me to put these on your bill ?"
"No...I'm not that kind of duck...

Irayo! Thank you! I pewne losowe przemyślenia

Właśnie pojawił się nowy post na forum naviteri, a co za tym idzie zamieszczam jego tłumaczenie. Jest 3:25 i właśnie miałem iść spać, ale są pewne priorytety!

Irayo nìtxan, ma eylan! Bardzo dziękuję przyjaciele za wszystkie wasze miłe i dodające otychy słowa. Ogrzały one moje serce.

Kilka przemysleń:

Poprawki i notatka dotycząca Na'vi w moim pierwszym poście.

Dziękuje wszystkim którzy wskazali pewne drobne błędy. Dwa z nich poprawiłęm bez komentarzy chwilę po tym jak post się pojawił, lecz przeoczyłem trzeci, do którego wróciłem teraz, odnotowując edycje na dole posta. Mam zamiar dalej stosować te system: jeśli wyłapię jakiś błąd w przeciągu, powiedzmy, godziny od pojawienia się posta poprawię go bez komentarza; później niż godzina, poprawię błąd i dodam notatkę wskazującą co zostało zminione.

Poprawka ta, tak przy okazji, polegała na usunięciu dodatkowego e w dwóch formach słowa sänumvi, ‘lekcja.’ Dziękuję tym którzy wskazali ten błąd i przepraszam jeśli wywołał on zamieszanie! To była zwykła gafa.

Pomimo moich wysiłków w sprawdzaniu błędów, takie rzeczy będą się zapewne przedostawały. Więc jeśli zauważycie coś co nie wygląda poprawnie, proszę dawajcie mi znać. Możecie umieszczać to w publicznym komentarzu lub prywatnym mailu - Obie z metod mi w zupełności odpowiadają! Istnieje szansa że odpowiem w jeden z następujących sposobów: (1) "Łups! To była pomyłka. Dzięki!" (2) "Obie formy - ta której ja użyłem oraz zaproponowana przez ciebie są poprawne" (3) "Pomimo iż wygląda to dziwnie, poprawna jest wersja zapisana przeze mnie, a oto dlaczego..." Mam nadzieję, że się czego nauczymy z takich sytuacji.

Notatka dotycząca srekrr, przysłówka zazwyczaj oznaczającego "przed" którego użyłem w poście wywołało dyskusję. (Jak wielu z was wie, forma tego słowa jest wyjątkiem od reguły: spodziewali byśmy się raczej srehrr.) Srekrr oznacza "przed (przysłówek czasu),poprzedzając". I "poprzedzając" które mój słownik definiuje jako "na zapas, z góry" które przechodzi w "już (already)" Tak więc tłumaczenie zdania w pytaniu —Fayupxaremì oe payängkxo teri horen lì’fyayä leNa’vi fpi sute a tsun srekrr tsat sivar—brzmiało by jakoś tak: “W tych wiadomościach będę rozmawiał o zasadach języka Na'vi dla ludzi którzy już z nich korzystali"- Irayo dla Wm. Annis za świetną analizę w jego poście na learnnavi.org.

Język komentarzy

Bardzo zaimponowała mi jakość Na'vi w komentarzach. I was very impressed by the quality of the Na’vi in the comments. To bardzo satysfakcjonujące widzieć jak daleko niektórzy z was zaszli jeśli chodzi o używanie Na'vi do codziennej komunikacji.

Jak wiecie jest to dwujęzyczny blog, i komentarze są mile widziane zarówno po Angielsku, w Na'vi jak i jako kombinacja powyższych. (A jeśli ktoś chce zotawić krótki komentarz w innym języku to w porządku - proszę jednak o przetłumaczenie go by inni również mogli zrozumieć!) Jeli chodzi o komentarze w całości w Na'vi, to otrzymałem pewne opinie, którymi chciałbym się z wami podzielić.

Plusy i minusy komentarzy w całości w Na'vi:

PLUSY: Umocniają opinie, że Na'vi to nie tylko zabawa ale także środek codziennej komunikacji. Pozwalają także autorom by użyć Na'vi publicznie i umożliwić innym praktykę w czytaniu i rozumieniu. Dodawanie tłumaczenie zniosło by taką możliwość. ( Na przykład, trudno oprzeć się spojrzeniu od razu na tłumaczeniu zamiast samemu pogłowić się nad Na'vi bez pomocy, co jest dużo bardziej rozwijające.) Dają też początkującym obraz jak daleko niektórzy członkowie zaszli i dodają motywacji by samemu też tam dążyli.

MINUSY: Komentarze wyłącznie w Na'vi są skierowane do stosunkowo niewielkiej liczby odbiorców (zakładając, że blog ewentualnie będzie odwiedzany przez "nowych") i powodują uczucie podziału na ludzi z wewnątrz i z zewnątrz. Mogą być odrzucające dla nowych ciekawskich ludzi, którzy nie nauczyli się jak na razie wiele jeśli w ogóle i mogą zareagować: "Wow. To zdecydowanie zbyt zaawansowane jak dla mnie" I mogą też powodować że piszący tylko w angielskim odstają poziomem.

Proszę zrozumieć: Poza tym co napisałem powyżej, nie mam zamiaru tworzyć zasad dotyczących języka komentarzy, Cokolwiek wam odpowiada jest w porządku i mile widziane! Lecz jestem ciekaw czy macie jakieś odczucia dotyczące tego w dowolną ze stron.

Prośba o historię w prostym Na'vi

Dla sekcji Na'vi 101 lekcje dla początkujących, Chciałbym zamieścić jakieś małe historyjki - krótkie akapity w bardzo prostym Na'vi (proste struktury i słownictwo) które mogły by posłużyć do ćwiczenia rozumienia tekstu mówionego/pisanego. Mogło by to być cokolwiek- krótki scenariusz mający miejsce na Eywa’eveng (Pandora) lub ’Rrta (Ziemia) z udziałem postaci z filmu, własnych, wymyślonych postaci, zwierząt, roślin, opisów środowiska, wpisów do pamiętnika... cokolwiek prawdopodobnego. Mimo iż gramatyka powinna być prosta nie jest wymogiem by każda struktura była już przedstawiona i wyjaśniona. Jeśli słuchacz lub czytalnik rozumie co się dzieje będzie to krok na przód w przyswajaniu języka nawet jeśli nie każdy element gramatyki był omówiony w danej chwili.

Pomimo iż, sam będę pracował nad takimi historiami, uważam że było by dobrze jeśli by wiele z nich pochodziło od was! Nie będzie łatwo - pisanie bardzo prosto i czysto wciąż brzmiąc naturalnie to wyzwanie. Jeśli jednak brzmi to jak coś czego chcieli byście spróbować, zacznijcie się nad tym zastanawiać i jeśli będziecie coś mieli wyślijcie mi to na e-mail. Zastrzegam sobie prawo do zmian pod względem edukacyjnym, ale jeśli użyję twojej historii na pewno nie omieszkam tego zaznaczyć.

Więcej wkrótce. Trr/txon lefpom! (Miłego dnia/nocy!)

Witajcie

Wreszcie powstał długo wyczekiwany blog tworzony przez Paula Frommera, twórce języka Na'vi na potrzeby filmu Avatar Jamesa Camerona. Oczywiście blog po części jest w Na'vi po części po angielsku. Dlatego też ktoś to musi tłumaczyć. Z chęcią podejmę się tego zadania. Oryginnalnie planowałem zamieszczać tłumaczenia na stronie learnnavi.org, a konkretnie to na polskiej sekcji tamtejszego forum dotyczącego języka. Lecz zdecydowanie lepszym miejscem do tego celu będzie oddzielny blog, gdzie będę mógł wręcz odtwarzać wiadomości w wersji Polskiej. Jeśli nowy post pojawi się w weekend a ja jeszcze go nie przetłumaczyłem to znaczy że jestem z dala od komputera lub naprawdę nie mam czasu, więc wszelkie próby złapania mnie i zmuszenia do tłumaczenia nie ma sensu. To tyle jeśli chodzi o wstęp. A oto i pierwszy post z oryginalnego Bloga przetłumaczony na Polski.

Awvea posti Paulä nawma sanok lrrtok siveiyi.

Ivong' Na'vi.

Thorinbur.

POST 1

Zola’u nìprrte’! Witajcie!

Posted on 06/24/2010 by Pawl

Przyjaciele,

Zola’u nìprrte’ ayngaru nìwotx! Witajcie wszyscy! Z przyjemnością umieszczam pierwszą wiadomość na Na'viteri (dotyczący Na'vi), moim blogu na temat języka mieszkańców Pandory z filmu Jamesa Cameron'a, "Avatar". Mam nadzieję, że każdy zainteresowany Na'vi - począwszy od zwykłych ciekawskich, a skończywszy na chcących opanować go do perfekcji - znajdzie coś pożytecznego dla siebie.

Stawiam sobie 3 główne cele dotyczące Na'viteri które będę się objawiać w trzech różnych typach wiadomości:

1. SZKÓŁKA POCZĄTKUJĄCYCH—NUMTSENGVI AYSNGÄ’IYUÄ

Bedzie miejscem dla Na'vi 101, serii przyjaznych, postępujących lekcjach języka, zaczynając od podstaw, dla początkujących. Tutaj znajdziesz rozmówki i dialogi, dzięki którym nie tylko będziesz mógł poczytać w Na'vi ale bedziesz również mógł kliknąć przycisk by go posłuchać. Znajdziesz również skrócone, nie-techniczne wyjaśnienia dotyczące gramatyki, materiały pisane oraz nagrania, a także ćwiczenia.

Chciałbym wyrażnie zaznaczyc jedną rzecz. Jak zapewne większość z was wie, bogate materiały naukowe dotyczące Na'vi są już teraz dostępne na forach internetowych w przynajmniej 18 językach, lekcje Na'vi, słowniki, nagrania, filmy stworzone przez oddanych fanów "Avatara" i Na'vi którzy uformowali Społeczność Na'vi. (Linki do niektórych z takich stron znajdziesz na blogu w ramce "Na'vi on the Net" po prawej stronie.) Jakość niektórych materiałów jest bardzo wysoka; fakt, że tak utalentowani ludzie włożyli tyle wysiłku i pracy by pomagać innym uczyć się Na'vi jest dla mnie ogromnym źródłem dumy. Moim zamiarem jest więc nie zastąpienie tych materiałów, lecz bycie wsparciem dla nich. Czasami wręcz może się zdarzyć że odeślę was do konkretnego dobrego i jasnego wyjaśnienia, dyskusji, lub przykładu stworzonego przez kogoś innego.

2. DYSKUSJE O JĘZYKU—TÌPÄNGKXO LELÌ’FYA

W tych postach, kierowanych do średnio zaawansowanych i zaawansowanych użytkowników, będę zamieszał dyskusję na temat gramatyki i przypadków użycia oraz odpowiadał na pytania. Jestem wdzięczny za wszystkie zapytania jakie dostałem od członków Społeczności, wiele z nich pomogło odkryć braki w języku i dziedziny wymagające poprawy i dalszego rozwoju. Ta część będzie głównym miejscem gdzie będę mógł pomagać i odpowiadać na pytania tych, którzy w tej chwili używają języka do porozumiewania się.

3. NOWE WYRAŻENIA, NOWE ZASADY—MIPA AYLÌ’FYAVI, MIPA HOREN

Miejsce to będzie służyć przedstawianu nowych wyrażeń i słówek oraz prezentacji nowych lub rozszerzonych reguł gramatyki.

Podczas gdy Na'viteri będzie będzie blogiem dwujęzycznym(Angielski/Na'vi), nieunikniona będzie przewaga angielskiego nad Na'vi. W idealnym przypadku wszystko było by w dwóch wersjach, jedna wymagało by to więcej czasu niż jestem go w stanie poświęcić. Jak wy wszyscy ja również dopiero się uczę i nie potrafię jeszcze posługiwać się Na'vi z taką płynnością jak moim językiem narodowym. Będę jednak starał się zamieszczać możliwie dużo Na'vi w sekcjach dla bardziej zaawansowanych.

To jest mój pierwszy w życiu blog i szybko będzie to widać, o ile jeszcze nie jest, że jak narazie próbuję się w tym odnaleźć. Więc nie zdziwcie się jak natkniecie się na jakieś niezgodności, zmiany formatu i organizacji gdy na przykład odkryję na coś lepszy sposób. Wasze konstruktywne komentarze i sugestie są zawsze mile widziane. Chciałbym również wyrazić jak wdzięczny jestem za oferty pomocy jakie otrzymałem od miłych ochotników ze Społeczności-irayo, ma oeyä eylan (Dziękuję wam, moi przyjaciele);

W przyszłości być może faktycznie skorzystam z waszej pomocy, na chwilę obecną chciałbym przede wszystkim zaznaczyć nieocenione wsparcie i porady jakie otrzymałem od Britton Watkins i Josh Feldman bez których hojnej pomocy w dalszym ciągu drapał bym się w głowę zastanawiając od czego zacząć. Nie muszę chyba dodawać, że wszelkie pomyłki i braki są z mojej winy.

Tak więc... Awnga sngivä’i ko! Zaczynajmy! Wróć wkrótce po Na'vi 101 lekcja pierwsza i pierwsze posty w pokoju dyskusyjnym. A teraz, kìyevame ulte Eywa ngahu— do zobaczenia i niech Eywa będzie z wami.

Paul Frommer

NìNa'vi

[code]

Ma oeyä eylan,

Tse . . . Nìawnomum, fwa oel fìtìkangkemvit[sup]1[/sup] sngeykivä’i[sup]2[/sup] krrnolekx nìtxan, slä nì’i’a[sup]3[/sup] tsun oe pivlltxe san Zola’u nìprrte’ ne pìlok[sup]4[/sup] Na’viteri sìk! Tìmweypeyri ayngeyä seiyi irayo nìngay. Sìlpey oe, awngeyä lì’fyaolo’ìri fìpìlok lìyevu pxan, ulte frapo—ftxey sngä’iyu ftxey tsulfätu[sup]5[/sup]—tsìyevun fìtsenge rivun ’uot lesar.

Lu pìlokur pxesìkan sì pxefne’upxare:

1ve: NUMTSENGVI[sup]6[/sup] AYSNGÄ’IYUÄ

Fayupxare layu aysngä’iyufpi, fte lì’fyari awngeyä fo tsìyevun nìftue nìltsansì nivume.

Ma oeyä eylan, faysänumeviri rutxe fì’ut tslivam: Nìltsan omum oel futa ayhapxìtul lì’fyaolo’ä awngeyä txantsana aysänumevit ngolop fte aylaru kivar. Faysulfätuä tìkangkem oheru meuia luyu nìngay. Kllkxayem fìtìkangkem oeyä rofa[sup]7[/sup]—ke io—pum[sup]°10[/sup] feyä.

2ve: TÌPÄNGKXO LELÌ’FYA

Fayupxaremì oe payängkxo teri horen lì’fyayä leNa’vi fpi sute a tsun srekrr tsat sivar. Ayngeyä sìpawmìri kop fmayi fìtsenge tivìng sì’eyngit. Nìawnomum tolel oel ta ayhapxìtu lì’fyaolo’ä pxaya sìpawmit atxantsan a vay set ke ’oleyng. Sìlpey oe tsnì tsìyevun nì’i’a tsakem sivi fìpìlokfa.

3ve: MIPA AYLÌ’FYAVI, MIPA HOREN

Pìlokä fìhapxìyä tìkan lu law.

Lu law ’uo alahe, ma eylan. Krro krro[sup]°11[/sup] fìtsenge oe tìkxey sayi. (Ke plltxe san sasyi sìk!) Txo tsive’a ayngal keyeyt, rutxe oeru piveng fte tsivun oe sa’ut leykivatem.

Ha awnga sngivä’i ko! Ziva’u nìmun ye’rìn . . . tsakrr rayun ayngal ayupxaret amip.

’Ivong Na’vi.

ta Pawl

[/code]

[sup]1[/sup]tìkangkemvi ‘projekt’

[sup]2[/sup]Upewnij się ze rozróżniasz oba znaczenia słowa “begin”(rozpoczynać)—Nieprzechodznie (jak w “Praca się rozpoczęła”—Tìkangkem sngolä’i) i przechodnie (jak w :“Ona rozpoczęła pracę”—Poel tìkangkemit sngeykolä’i).

[sup]3[/sup]nì’i’a ‘nareszcie’ Na'vi ma oddzielne słowa na angielskie "finally”(nareszcie). Nì’i’a to “finally”(nareszcie) w znaczeniu "w końcu, po długim czasie jak w “I’ve finally finished!(Nareszcie skończyłem)” By powiedzieć “finally”(wreszcie) w znaczeniu “lastly”(na koniec, wreszcie)–“Finally, we need to talk about the budget(Na koniec powinniśmy omówić nasz budżet)” użyj nìsyen.

[sup]4[/sup]pìlok ‘blog’

[sup]5[/sup]tsulfätu ‘mistrz w sztuce, rzemiośle, umiejętności; ekspert' Wyrażenia pokrewne: tsulfä ‘mistrzostwo’ tsulfä si ‘opanować do perfekcji;osiągnąć mistrzotwo (to master)’

[sup]6[/sup]numtsengvi ‘sala lekcyjna, division of a school’

[sup]7[/sup]rofa (ADP-) ‘ponadto’

[sup]°10[/sup]pum ‘własność, obiekt bedący czyjaś własnością’ Pum jest używany jako “sztuczny rzeczownik” razem z zaimkami dzierżawczymi by stworzyć “disjunctive possessives”-słówka takie jak: “mine,” “yours,” “theirs” (W Polskim nie rozróżniamy ich od zwykłych zaimków dzierżawczych. Możemy powiedziej zarówno "to jest moja książka, jak i ta książka jest moja" w angielskim nie można używać zaimków dzierżawczych bez rzeczownika z tąd "This is my book", ale This book i mine." ) Przykład: Kelku ngeyä lu tsawl; pum oeyä lu hì’i. (Twój dom jest duży; Mój jest mały.)

[sup]°11[/sup]krro krro ‘czasem, okazjonalnie’